ต้นกระพี้เขาควาย เนื้อไม้สวย มีราคา
กระพี้เขาควาย กระจายในประเทศไทยทั่วทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ ขึ้นตามป่าเบญจพรรณและป่าทุ่งที่ค่อนข้างชุ่มขึ้นทั่วไป ตามเชิงเขาจนถึงพื้นที่สูงจากระดับนํ้าทะเลประมาณ 1,200 เมตร ในต่างประเทศพบที่พม่าและลา
ชื่อพฤกษศาสตร์ : Dalbergia cultrate Graham ex Benth. วงศ์ FABACEAE
ชื่อพื้นเมือง
กระพี้ กำพี้ กำพี้เขาควาย แดงดง เก็ดเขาควาย อีเม็งใบมน รักจัน เวียด เส่งพลิแกละ
ลักษณะทั่วไป
– ไม้ ไม้ต้น ผลัดใบ สูง 15-25 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลมยาว ค่อนข้างโปร่ง เปลือกสีเทานวลเรียบหรือแตกเป็นสะเก็ดตื้นๆ กิ่งอ่อนมีขน
– ใบ ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงสลับ ยาว 9-18 เซนติเมตร มีใบย่อย 7-13 ใบ เรียงสลับ รูปไข่กลับหรือรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน กว้าง 1.5-2.2 เซนติเมตร ยาว 2.5-4.7 เซนติเมตร ส่วนกว้างที่สุดอยู่ค่อนไปทางปลายใบซึ่งมนและเว้าตรงกลางเล็กน้อย โคนสอบมน ก้านใบย่อยยาว 2-4 มิลลิเมตร
– ดอก ดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามง่ามใบใกล้ยอด มีดอกดกดูคล้ายเป็นกระจุก ดอกรูปดอกถั่ว สีขาวอมชมพู กลีบเลี้ยงเล็ก ติดกันคลายรูปถ้วยตื้นๆ กลีบดอก 5 กลีบ กลีบคู่ล่างเชื่อมติดกัน เกสรเพสผู้ 9 อัน ก้านชูอับเรณูติดกันเป็นแผ่น รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปไข่กลับ
– ผล ฝักแบน รูปคล้ายกระสวย กว้างประมาณ 2 เซนติเมตร ยาว 5-10 เซนติเมตร ปลายและโคนมน มักมีติ่งแหลมสั้นๆ ที่ปลายฝักตรงหรืองอเล็กน้อย ตามผนังมีลายร่างแหชัดเจน ผักแก่ไม่แตก เมล็ดสีน้ำตาม คล้ายรูปไต กว้างประมาณ 6 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 8 มิลลิเมตร ส่วนมากมีเมล็ดเดี่ยว ฝักที่ม่ 2-3 เมล็ด พบน้อยมาก
ประโยชน์
ไม้ใช้ทำเครื่องเรือน เครื่องใช้ เครื่องกลึง เครื่องแกะสลัก ด้ามเครื่องมือต่างๆ พานท้ายปืน ได้สวยงาม ทนทาน และมีราคาแพง
