การปลูกข้าวอินทรีย์แบบประณีต System of rice intensification – SRI
หลักการปลูกข้าวแบบประณีตมีขั้นตอนและวิธีการดังนี้
1) ย้ายต้นอ่อนเมื่อกล้าอายุ 8-12 วัน หรือมีใบเล็กสองใบแทงออกจากเมล็ดข้าวเพื่อให้เกิดการพัฒนาระบบรากและกระตุ้นการแตกหน่อให้มาก
2) ปลูกกล้าทีละต้นแทนการปลูกเป็นกระจุก (หลายต้น) เหตุผลก็เพื่อไม่ให้เกิดการแย่งอาหารหากปลูกหลายต้นในกอเดียวกัน
3) บำรุงดินโดยใช้ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยอินทรีย์ที่จะทำให้ดินที่โครงสร้างทางกายภาพดีเหมาะสำหรับการเจริญเติบโตของราก
4) ควบคุมน้ำโดยเฉพาะก่อนตั้งท้องควรปล่อยให้พื้นนาแห้งสลับเปียก แต่ผิวดินต้องมีความชื้นประมาณ 1-2 เซนติเมตร อย่างสม่ำเสมอ ที่เป็นเช่นนี้เพราะข้าวไม่ใช่พืชน้ำ ข้าวจะเจริญเติบโตได้ดีหากอยู่บนน้ำ ข้าวสามารถดึงออกซิเจนได้โดยตรงจากอากาศและทำให้ข้าวงอกยาวหาอาหารได้ดีกว่าในน้ำ
ขั้นตอน/วิธีทำ
1) การเตรียมที่นา
เน้นการใช้ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยพืชสดปรับพื้นที่ให้เรียบและทำร่องน้ำที่ขอบคันนาเพื่อความสะดวกในการระบายน้ำ
2) การเพาะกล้าและเตรียมเมล็ดพันธ์ุควรเพาะกล้าก่อนปลูก 8-12 วัน
เตรียมแปลงกล้าให้เหมือนแปลงผักใช้เมล็ดพันธ์ุประมาณ 1กิโลกรัมต่อไร่แช่เมล็ดข้าวในน้ำสะเดาในอัตรา ผงสะเดา 1 กิโลกรัม ต่อข้าว 8-16 กิโลกรัม (1-2 ถัง) นาน 2 คืนก่อนนำกระสอบออกจากถังแช่ทิ้งไว้ในร่ม 2-3 วัน แล้วให้เมล็ดงอกแล้วค่อยนำไปหว่าน
3) การดำนา
– กล้าที่ดำจะมีอายุประมาณ 8-12 วัน (มีใบ 2 ใบ)
– การปลูกให้ปลายรากอยู่ในแนวนอนอย่างสม่ำเสมอ (ปลายรากจะชอนไชหาอาหารได้ง่าย)
– การถอนแต่ละครั้งปลูกให้หมดภายใน 15 นาที
– ปลูกระยะห่างไม่น้อยกว่า 25 เซนติเมตร
– ปลูกเป็นรูปสี่เหลี่ยมเพื่อง่ายต่อการกำจัดวัชพืช
4) การจัดการหลังข้าวออกรวง ควรคงระดับน้ำในแปลงนา (ประมาณ 2 เซนติเมตร)
5) การกำจัดปู
5.1 แช่เมล็ดมะขามประมาณ 24 ชั่วโมง แล้วนำไปวางไว้รอบรูปูหรือหว่านตามคันนาจากนั้นปูจะมากินเมล็ดมะขามและจะติดฟันอยู่2-3 วัน ทำให้ปูตาย
5.2 ใช้ยอดมันสำปะหลังมาแช่กับข้าวสุกในอัตรา1ต่อ1 นาน 12ชั่วโมงแล้วนำข้าวสุกไปหว่านในแปลงนาเมื่อปูมากินจะตาย
5.3 ใช้ถังหรือปี๊บใส่หลุมดักในแปลงนา และเชื่อมด้วยดินเหนียว อย่าให้น้ำอยู่ในปี๊บจากนั้นใส่ปลาร้าในปี๊บปูจะได้กลิ่นและจะเดินไปตกอยู่ในปี๊บกับดัก
6) การกำจัดหอย
6.1 แปลงนาจะมีร่องน้ำเมื่อรดน้ำนา หอยจะไปอยู่ตามร่องเราเก็บทำปุ๋ย
6.2 นำใบมะละกอไปวางไว้ในแปลงนา หอยจะมากินเราก็เก็บนำไปใช้ประโยชน์ได
